Vraag&Antwoord

Gelijkenissen (2) - Peter van 't Riet - 2013
Kan in de gelijkenis van de verloren zoon deze zoon symbool staan voor de kerk in de 2de eeuw?

Vraag : Onlangs mocht ik me bezig houden met de gelijkenis van de verloren zoon. Al peinzend bedacht ik dat die iets te maken moet hebben met de gemeente waarvoor Lukas schrijft. Zo kwam ik tot de gedachte dat de jongste zoon wel eens de (niet meer piepjonge) kerk zou kunnen zijn, die met de erfenis van de Thora de wereld in was gegaan en daar grote fouten had gemaakt. Een oud-collega godsdienst sterkte mij in die mening door erop te wijzen dat 'Lukas' wel eens na Bar Kochba gewerkt zou kunnen hebben en een polemiek met Marcion zou kunnen voeren. Zelf schreef je over deze gelijkenis in het laatste hoofdstuk van "Zonder Tora leest niemand wel". Wat is je mening over mijn veronderstelling?

Antwoord : Ik denk dat een datering van Lukas na Bar Kochba te laat is. Nergens in Lukas-Handelingen is (al) sprake van een christelijke kerk. Het is synagoge voor en na. Ook de dagelijkse besprekingen (leergesprekken) in de gehoorzaal van Tyrannus in Efeze kunnen niet als christelijke kerkdiensten, laat staan als een christelijke kerk worden aangemerkt. Mijn analyses van Lukas-Handelingen (zie o.a. Lukas de Jood) leiden mij steeds weer tot de conclusie dat Lukas nog de mogelijkheid heeft gezien van een verzoening tussen Romeinen en joden met een herstel van de tempel in Jeruzalem als doel. Dat moet eind 1ste eeuw zijn geweest. Na Bar Kochba was dat een onmogelijk betoog geworden.

Verder heeft Marcion het Lukasevangelie herschreven d.w.z. ontjoodst. Dat was alleen zinvol als dat evangelie al min of meer een gevestigde reputatie had. Dus begrijp ik niet goed hoe Lukas een polemiek tegen Marcion kan zijn. Eerder het omgekeerde was het geval. Ook leidt je interpretatie mijns inziens tot diverse ongerijmdheden binnen het verhaal zelf. De kerk is immers niet als een verloren zoon teruggekeerd naar het "huis van de vader" (de synagoge). Zelfs vandaag hebben velen in de kerken daar nog de grootste moeite mee.


This is the website of Peter van 't Riet