Vraag&Antwoord

Pesachlam (3) - Peter van 't Riet - 2015
Levert Exodus 8:26 een argument voor de verbinding tussen het pesachlam en een Egyptische ramgod?

Vraag : De opvatting dat het pesachlam ontleend is aan een Egyptische lam- of ramgod, wordt ook wel gebaseerd op Exodus 8:22 (in andere bijbelvertalingen vers 26), hoewel het lam niet expliciet wordt genoemd. Levert deze tekst niet een sterk argument voor deze opvatting?

Antwoord : Inderdaad wordt die verbinding wel gelegd. In Exodus 8:26 (versindeling NBG 1951) staat dat Mozes tegen Farao zegt: "Wij offeren aan de Eeuwige, onze God, wat de gruwel der Egyptenaren is." Het Hebreeuwse woord 'gruwel der Egyptenaren' (to'avat mitzraiem) zou inderdaad kunnen slaan op de (af)goden van Egypte, maar ook op alles wat in hun ogen cultisch onrein was. Zo was het bijv. een gruwel voor de Egyptenaren om samen met de Hebreeërs te eten, ook als het om een Egyptische maaltijd ging (Genesis 42:32). Wat het aanstootgevende voor de Egyptenaren precies is geweest, wordt in Exodus 8 niet duidelijk gezegd. In Egypte waren offers van hele dieren, zoals de Israëlieten die brachten, niet erg gebruikelijk, maar ook niet onbekend. De Egyptenaren brachten vooral plantaardige offers, daarnaast ook wel offers van gevogelte en van stukken vlees. Met de "gruwel" is hier waarschijnlijk bedoeld het offeren van dieren in hun geheel (M. Noth, Das Alte Testament Deutsch : Das 2. Buch Mose Exodus, 1973, p. 59-60). Er hoeft dus in deze tekst niet aan een Egyptische godheid te worden gedacht.

Verder is van belang dat het in dit vers gaat over offers die gebracht zullen worden na een tocht van drie dagen in de wildernis (zie Exodus 8:27). Dat heeft dus geen betrekking op het pesachlam dat immers geslacht werd voorafgaand aan die tocht uit Egypte de woestijn in. Mijns inzien levert daarom ook Exodus 8:26 geen onderbouwing voor de opvatting dat het pesachlam gebaseerd zou zijn op een Egyptsche ram-god. Maar wellicht zijn er andere argumenten die voor die opvatting pleiten en die we nog over het hoofd hebben gezien?


This is the website of Peter van 't Riet