Vraag & Antwoord

Geboorte van Jezus (3) - Peter van 't Riet - 2010
Wat betekent het dat Jozef geen gemeenschap met Maria had, nadat zij getrouwd waren? (Matteüs 1:25)

Vraag: Wat betekent in Matteüs 1:25 "en hij had geen gemeenschap met haar (letterlijk: kende haar niet) totdat zij haar eerstgeboren zoon gebaard had". Zou je dit kunnen interpreteren als volgt, namelijk dat Jozef haar niet bekende (m.a.w. geen gemeenschap met haar had), omdat dit kind dat zij zou baren zo bijzonder was? Immers een boodschapper (malach) van de Eeuwige kwam dit aankondigen en vertelde de bijzonder rol die deze zoon zou spelen.

Antwoord: De betekenis van het Griekse woord eginooskev is inderdaad "kende". Het is een Hebraïsme dat door de Statenvertaling in Tenach wordt vertaald met "bekennen" in de betekenis van "gemeenschap hebben met". Maar van waar deze onthouding van Jozef na het gaan samenwonen?

Het christendom heeft er de "onbevlekte" ontvangenis op gebaseerd, alsof de gemeenschap tussen man en vrouw het ongeboren kind zou "bevlekken". Maar dat is een denken over seksualiteit dat het jodendom vreemd is. We moeten de achtergrond dus elders zoeken. Ik denk ook niet dat het uit respect voor het bijzondere karakter van het kind is dat Matteüs dit vermeldt. Mijn interpretatie is dat het de "rechtvaardigheid" van Jozef (vers 19), dat wil zeggen zijn Toragetrouwheid, onderstreept. Vrome joden zien seksuele omgang toch in de eerste plaats als een mitswah, een goddelijke opdracht, ten behoeve van de voortplanting, het eerste gebod in de Tora! (zie Genesis 1:28). Omdat Maria al zwanger was, kon Jozef deze mitswah (tijdelijk) niet meer vervullen en daarom onthield hij zich van gemeenschap met haar. Na alle twijfel over de "kosjerheid" van Maria's buitenechtelijk ontstane zwangerschap, laat Matteüs hiermee dus zien dat Jezus weldegelijk in een zeer Toragetrouw nest ter wereld kwam en werd opgevoed. Merk verder op dat bij Matteüs Jozef als vader van Jezus de hoofdrol speelt, terwijl Maria's rol zeer ondergeschikt is (in tegenstelling tot het geboorteverhaal bij Lukas). Het verhaal zegt dus eigenlijk: niet het biologische vaderschap is doorslaggevend voor het leven van het kind, maar het pedagogische vaderschap.


This is the website of Peter van 't Riet