Vraag&Antwoord

Mijn Heer en mijn God (1) - Peter van 't Riet - 2013
Hoe kunnen we Johannes 20:28-29 het beste lezen?

Vraag : Kun je aangeven wat jouw uitleg is van het gedeelte uit het vierde evangelie Johannes 20:28-29, in het bijzonder het gedeelte: "Mijn heer en mijn God" en Jezus antwoord daarop?

Antwoord : Ik lees deze tekst tegen de achtergrond van het mystieke karakter van het vierde evangelie. Mystici - of ze nu joods of niet-joods zijn - zijn erop uit de transcendentale kloof tussen God en mens te overbruggen. Door middel van hun meditaties, seances, hemelreizen of hoe je het noemen wilt, proberen zij God te zien te krijgen en zich met Hem te verenigen door in het goddelijke op te gaan. Het "zien" speelt een buitengewoon belangrijke rol in dit verband. In het jodendom is er op dit punt wel de nodige terughoudendheid, want God is immers onzichtbaar. Daarom beperkt joodse mystiek zich meestal tot het aanschouwen van zaken die geacht worden zich dicht in Zijn buurt te bevinden en Hem te representeren zonder met Hem samen te vallen, zoals het paradijs, de hemelse troon of een mensengestalte in de wolken. In de mystieke vleugels van het vroege christendom is de opgestane Jezus die rol gaan vervullen. Dat zie je bij Paulus, dat zie je ook hier.

Het verhaal in Johannes 20:19-29 heeft alle kenmerken van (twee) mystieke bijeenkomsten:

  • de deuren zijn gesloten (vs. 19 en 26);
  • dan verschijnt Jezus in hun midden (vs. 19 en 26);
  • Jezus blaast 'heilige geest' (zonder lidwoord) in hen (vs. 22);
  • de vereniging met het mystieke lichaam wordt nagestreefd en vindt plaats (vs. 25 en 27);
  • een sleutelwoord is het werkwoord 'zien' (vs. 20, 25 tweemaal, 29 tweemaal).

In dit verband betekent Thomas' uitroep: "Mijn heer en mijn God" dat zijn mystieke behoefte volledig voldaan is en hij voortaan de opgestane Jezus als mystieke representant van God kan beschouwen. Merk op dat de vierde evangelist mystiek niet verwerpt, maar wel relativeert in de slotzin: "Welzalig zij die niet (mystiek) gezien hebben en (toch) geloven." Het is dezelfde houding die we aantreffen bij de oude rabbijnen: mystiek wordt niet verboden, maar wel van zijn vermeende voorrechten ontdaan.


This is the website of Peter van 't Riet