Vraag&Antwoord

Tora en determinisme (2) - Peter van 't Riet - 2014
Waarom kan de neurowetenschap geen uitspraak doen over de vrije wil?

Vraag : Kun je uitleggen waarom neurowetenschappers die beweren dat er geen vrije wil bestaat (zoals mijns inziens neurobioloog Dick Swaab), de grenzen van hun wetenschap verre te buiten gaan?

Antwoord : De neurowetenschappen zijn empirische wetenschappen die zich bezig houden met observeerbare feiten uit de waarneembare werkelijkheid. Het gaat dan om vragen als: hoe zitten de dingen in elkaar, hoe werken ze? De vrije wil is echter een begrip uit de normatieve werkelijkheid, waarin het gaat om vragen als: wat staat ons te doen, wat is goed om te doen en wat is kwaad om te doen?

Empirische wetenschappen maken geen gebruik van normatieve begrippen. Zij kunnen daar dus ook geen wetenschappelijk verantwoorde uitspraken over doen. Wel kun je in een normatief debat gebruik maken van empirische kennis ("de ene aanpak leidt tot meer doden dan de andere aanpak"), maar de keuzen die je met behulp daarvan maakt blijven altijd normatief ("wil je zoveel mogelijk of zo weinig mogelijk doden maken?").

Wat Swaab nu doet is zijn empirische kennis inbrengen in een normatief debat en suggereren dat zijn standpunt over de vrije wil tot het domein van zijn empirische kennis behoort. Maar het onderwerp van zijn conclusies valt buiten zijn vakgebied dat hij op deze wijze onterecht gebruikt om een te voren reeds betrokken positie in het normatieve debat te rechtvaardigen. Veel natuurwetenschappers hebben er maar wat veel moeite mee dat de natuur ons mensen nu eenmaal niets leert over hoe we ons dienen te gedragen. De mens past nu eenmaal niet zo goed in de wetten van de evolutieleer.


This is the website of Peter van 't Riet