Vraag&Antwoord

Jezus' verhouding tot de niet-joden (1) - Peter van 't Riet - 2014
Waarom vinden we in het Evangelie van Lukas nauwelijks vermeldingen over Jezus' betekenis voor de niet-joden?

Vraag : In Lukas de Jood (2009, pag. 74-75) schrijf je over Lukas 2:31-32 (Simeon in de tempel) dat dit de enige keer is dat in het Evangelie van Lukas gesproken wordt over de gevolgen die het leven van Jezus zal hebben buiten de grenzen van Israël. Dat mag zo zijn, maar in de Handelingen (tweede boek van Lukas) wordt dat thema regelmatig uitgewerkt. Wat is er dan zo bijzonder aan die voorstelling van zaken in het Lukasevangelie?

Antwoord : Je hebt helemaal gelijk dat de betekenis van Jezus’ optreden voor de gojiem (heidenen/volken/niet-joden) in de Handelingen veelvuldig aan de orde wordt gesteld. Bijzonder aan de voorstelling in het Lukasevangelie is echter dat Lukas dit thema – in tegenstelling tot de andere evangelisten – geheel uit zijn evangelie heeft weggelaten, op die ene uitzondering na. Ik heb dat in 'Lukas de Jood' als volgt geïnterpreteerd: Jezus’ optreden was er in Lukas’ ogen niet direct op gericht de gojiem voor de zaak van God te winnen, maar eerst het joodse volk ervoor te winnen hun messiaanse taak op zich te nemen en op hun beurt weer de heidenen te winnen voor de zaak van Israël. Zelfs de Handelingen - heb ik verder in het boek betoogd - is één groot appèl aan het joodse volk om met elkaar die messiaanse taak op zich te nemen.

Dit lijkt misschien niet zo’n belangrijk punt, maar het is mijns inziens theologisch van groot belang. Het houdt namelijk in dat er geen “christendom à la Jezus” kan bestaan zonder een levend jodendom. De christelijke kerk(en) van de afgelopen eeuwen hebben de betekenis van het levende jodendom steeds gebagatelliseerd en bovendien veel bijgedragen aan jodenvervolging en antisemitisme. Een dergelijk “christendom zonder jodendom” voldoet mijns inziens niet aan de idee die Jezus volgens Lukas had over het naderbij brengen van de messiaanse tijd. Zonder een “alliantie” met het levende jodendom heeft het christendom mijns inziens geen heilshistorische betekenis.


This is the website of Peter van 't Riet