Antwoord : Mijn benadering van Jezus is geheel vanuit het Aramese Jodendom van zijn tijd. Daarin is geen plaats voor zoiets als de incarnatie van God. Het idee dat God mens zou zijn geworden, is geheel verklaarbaar vanuit het heidendom van die dagen, maar een ontkenning van de kern van het joods-bijbelse geloof dat God onzichtbaar, onstoffelijk en onafbeeldbaar is. De Godsidee van Israël is voor niet-joden in de Oudheid altijd onbegrijpelijk geweest. Men meende dat de goden alleen konden bestaan als zij zichtbaar, tastbaar, hoorbaar waren door middel van beelden, natuurverschijnselen en/of goddelijke mensen. In het Jodendom is er maar één manier om God "zichtbaar" te maken: leven volgens de Tora, ofwel door middel van je gedrag laten zien dat je naar Gods beeld geschapen bent. Dan ben je in de joodse beeldspraak een "zoon/dochter van God". Het is een mogelijkheid die in beginsel voor ieder mens is weggelegd, maar die niet door iedereen in even sterke mate gerealiseerd wordt en hoeft te worden. Dat is op zich niet erg, want de oprechte poging is belangrijker dan de omvang van het resultaat.

Na bovenstaande zal je begrijpen dat Jezus voor mij een eminente "leraar in Israël" was. En nog altijd is, want de betekenis van iemand voor het leven van anderen en voor het programma van God met de wereld (Tora) wordt weliswaar tijdens diens leven gevormd, maar is na zijn/haar dood niet afhankelijk van het lichamelijke bestaan: Abraham, Isaak en Jakob, voor God leven zij allen, ook al zijn zij biologisch gezien al eeuwenlang dood. Ik zie Jezus als verwant met de verlichte farizeeën van de School van Hillel uit zijn tijd. Dat was de club waaruit het huidige Jodendom is voortgekomen. Ik zeg wel eens: als we Jezus' leven met terugwerkende kracht zouden kunnen filmen, dan zou hij meer op hedendaagse orthodoxe joden hebben geleken, dan op hedendaagse christenen van welke denominatie dan ook.

Een van de bijzondere kanten van Jezus is geweest dat hij in de turbulente politieke situatie in Jeruzalem met alle gewelddadige incidenten van dien, een uitgesproken Tora-getrouwe, vreedzame messiaanse gestalte heeft voorgeleefd aan zijn leerlingen. Zelfs de uiterste consequentie daarvan: vermalen te worden tussen de zelotische opstandelingen en het repressieve Romeins-sadducese bestuur, is hij niet uit de weg gegaan. In dat opzicht is Jezus voor mij een messiaans leermodel, niet om klakkeloos na te volgen, maar om te leren nadenken over welke messiaanse strategie onder welke omstandigheden het meest in lijn is met Tora en joodse traditie. In die zin gaat er geen dag voorbij of ik ben met hem bezig.

Maar ieder zal hierin zijn/haar eigen weg moeten vinden.